۱۰ پیشنهاد دنیای بیمه به آقای رئیس کل!

بیمه‌گری سنتی یا مدرن؟

به عقب برنگردید!

۱۰ پیشنهاد به رئیس کل

1. نمی‌شود در دریا شنا کرد و خیس نشد و از این منظر بیمه مرکزی به عنوان نهاد ناظر باید مانیفست یا بیانیه رسمی خود را در قبال نحوه ورود استارت‌آپ‌های به صنعت بیمه مبتنی بر قوانین و مقررات موجود اعلام کند و محدود کردن موضع رسمی و شفاف بیمه مرکزی به مدیران ارشد و میانی شایبه تضاد منافع و یا انحصار و رانت در صنعت بیمه را به همراه دارد. از این منظر ضرورت دارد تا نقشه راه روشن بیمه مرکزی منتشر شود تا همگان تکلیف خود را بدانند.
   در صورتی که قوانین و مقررات موجود به گونه‌ای است که مانع سرمایه‌گذاری یا حضور و فعالیت استارت‌آپ‌های بیمه‌ می‌شود، این وظیفه نهاد ناظر است که قوانین و مقررات را متناسب با تحولات دنیای آینده بیمه و سطح مطالبات بیمه‌گذاران و ریسک‌های آینده مورد بازنگری قرار دهد و به همین دلیل استناد کردن به بخشنامه‌ها یا دستورالعمل‌ها یا مقررات خاص جهت محدود کردن زمینه فعالیت استارت‌آپ‌های بیمه‌ای نه مطلوب است و نه منطقی. تلاش برای شفافیت و اصلاح قوانین و مقررات به شایبه‌ها و ابهام‌ها پایان می‌دهد.
   اصول حاکم بر بیمه و مبنای بنیادین آن در نتیجه ورود استارت‌آپ‌ها نباید مخدوش شود و از جمله این اصول می‌توان به صیانت از حقوق بیمه‌گذاران، جلوگیری از دامپینگ در نرخ‌دهی، برخورد با تبانی احتمالی بین استارت‌آپ‌های با شرکت‌های بیمه‌گر یا کارگزاران بیمه جهت خارج کردن نمایندگان یا رقبای دیگر از بازار، جلوگیری از تخریب بنیان‌های رقابت شفاف و سالم در بازار بیمه و در یک کلام دفاع از اصل صنعت بیمه یک ضرورت است که باید در این ماجرا مبنای تصمیم‌گیری قرار گیرد.
   رقابت تنها در قیمت نباید خلاصه شود و از این منظر هم ضرورت دارد تا سازوکاری برای رصد و نظارت بر تخقیف‌های خارج از قاعده که شایبه نرخ‌شکنی و یا تخریب بازار را دارد، طراحی و به اجرا گذاشته شود. البته این به معنای مداخله یا قیمت‌گذاری دستوری و نفی رقابت نباید قلمداد شود و این حق هم باید محترم شمرده شود که استارت‌آپ‌ها در عمل رقابت کنند و دستوری شدن یا فریز حق بیمه از سوی بیمه مرکزی یا شرکت‌های بیمه‌گر به ویژه در رشته‌های غیراجباری به زیان صنعت بیمه و مخدوش کننده اصل رقابت خواهد بود.
   بیمه مرکزی می‌تواند رقابت را به بازار بیمه واگذار کند اما مطالبه‌گر شفافیت رابطه بین بیمه‌گران، کارگزاران و استارت‌ آپ‌های بیمه‌ای شود و این مطالبه هم در حوزه جزییات قرارداد، هم مناسبات مالی و به ویژه رابطه احتمالی بین مدیران درون شرکت‌های بیمه در سطوح مختلف با استارت‌آپ‌های بیمه‌ای و یا افراد ذی‌نفوذ می‌تواند به عنوان حق نهاد ناظر مطرح باشد. از جمله اینکه مشخص شود که میزان و سقف مطالبات شرکت‌های بیمه‌گر از کارگزاران و استارت‌آپ‌ها چگونه خواهد بود و ایا شفافیت مالی در این ارتباط وجود دارد یا نه؟
   استارت‌آپ‌ها نمی‌توانند خود را جدای از مقررات حاکم بر صنعت بیمه بدانند و انفعال نهاد ناظر خطر تکرار فاجعه موسسات غیرمجاز در بازار پول را به تقویت می‌کند، هرچند از آنجا که استارت‌آپ‌های بیمه‌ای خود حق فروش بیمه‌نامه به طور مستقیم را ندارد و حتما بیمه‌نامه صادره باید به نام یکی از شرکت‌های بیمه گر تحت نظارت بیمه مرکزی باشد، احتمال ریسک ناشی از فعالیت استارت‌آپ‌های فاقد مجوز از بیمه مرکزی پایین است، اما به هر حال ضرورت دارد تا همه استارت‌آپ‌ها از بیمه مرکزی مجوز بگیرند. از سوی دیگر انتظار می‌رود بیمه مرکزی و شخص رئیس کل یک بررسی ویژه‌ای را صورت دهد که مشخص شود ادعای مطرح شده مبنی بر تاخیر در صدور مجوز استارت‌آپ‌های متقاضی درست است یا نه؟
   از استارت‌آپ‌ها برنامه بخواهید! چرا باید برنامه بدهند؟ واقعیت این است که کارگزاران و نمایندگان بیمه یک شروط اولیه را برای پذیرش مسئولیت نمایندگی یا کارگزاری پذیرفته‌اند و صلاحیت آنها به تایید رسیده است. حضور استارت‌آپ‌ها به شیوه کنونی که تنها مبنای فعالیت آنها بر تبلیغات و تخفیف و بازاریابی هوشمند صورت می‌گیرد، نمی‌تواند ضامن استحکام صنعت بیمه، افزایش ضریب نفوذ بیمه و ایجاد رقابت قلمداد شود. به همین دلیل همان‌گونه که در بسیاری از رشته‌های تخصصی یک مدیر فنی یا مسئول فنی برای کنترل کیفیت کالاها و خدمات به مردم وجود دارد، در ارتباط با فعالیت استارت‌آپ‌ها هم همین قاعده باید وجود داشته باشد و مسئول یا مدیر فنی در قبال طرح‌ها و برنامه‌های استارت‌آپ‌ها باید مسئولیت نهایی را بپذیرد تا به سلامت صنعت بیمه و رقابت در بازار آسیب وارد نشود و حقوق بیمه‌گذاران تضعیف نشده و از سوی دیگر بنیان‌های صنعت بیمه آسیب نبیند.
   نهاد ناظر باید در اختلاف رخ داده بی‌طرف باشد اما منفعل نباشد. همان‌گونه که سابقه فعالیت شبکه نمایندگان و فروش شرکت‌های بیمه حقی برای انحصار ایجاد نمی‌کند، سابقه چندساله استارت‌آپ‌ها هم حقی برای آنها جهت گرفتن مجوز خارج از استانداردهای قانونی نمی‌تواند ایجاد کند. اگر رقابت در این حوزه را به لیگ دسته دوم، لیک دسته یک و لیگ حرفه‌ای فوتبال تشبیه کنیم، قوانین و مقررات حاکم بر بازی فوتبال در هر سه لیگ یکسان است و به ویژه در لیگ حرفه‌ای مقررات به شکل سخت‌گیرانه‌تر و استانداردها به صورت دقیق‌تری اجرا می‌شود و تمام رفتار بازیکنان به دقت زیر نظر قرار می‌گیرد؛ اما در همه لیگ‌های فوتبال با تبانی و فساد یا بازی ناجوانمردانه برخورد می‌شود. وظیفه بیمه مرکزی تعریف قاعده بازی و استانداردهاست به نحوی که در نهایت صنعت بیمه برنده نهایی بازی باشد و در رقابت نهاد ناظر به انحصار یا حمایت غیرمنطقی یا چشم‌پوشی از خطاها و انحراف‌ها باعث تضعیف لیگ حرفه‌ای صنعت بیمه نشود.
   حضور استارت‌آپ‌ها دیگر نه یک انتخاب که یک واقعیت است و نمی‌شود جلوی آنها را گرفت. نبض آینده صنعت بیمه با تکنولوژی‌های نوین و نوآوری‌ها خواهد زد و خواسته یا ناخواسته این واقعیت را باید پذیرفت که روزی برخی از شبکه نمایندگان و یا فروش شرکت‌ها دیگر قادر به رقابت در لیگ حرفه‌ای نخواهد بود. مگر اینکه آنها هم زودتر خود را آماده نگه دارند. همچنان که شکل کنونی حضور و فعالیت استارت‌آپ‌ها هم رضایت‌بخش و تامین کننده نیاز واقعی بیمه‌گذاران نیست. از این رو به نظر می‌رسد که محیط زیست صنعت بیمه در آینده دگرگون خواهد شد و بیمه مرکزی در مقام سازمان حفاظت از محیط زیست صنعت بیمه از هم اکنون باید خود را مجهز به استانداردهای روزد دنیا نگه دارد.
   دانش‌بنیان بودن هم به اسم رمز تازه‌ای در اقتصاد ایران تبدیل شده و تکیه بر اینکه استارت‌آپ‌های بیمه‌ای هم شرکت‌هایی دانش‌بنیان هستند یا نه؛ محل چالش است و این روزها شایبه‌هایی در فضای کلی کسب و کارها مطرح است که دانش‌بنیان قالب تازه‌ای برای رانت و گرفتن امتیاز تبدیل شده است. اگر استارت‌ آپهای بیمه‌ای داعیه دانش‌بنیان بوده دارند باید آن را در عمل به اثبات برسانند و صرف گرفتن مجوز از نهادهای خاص دلیلی بر دانش‌بنیان بودن نمی‌تواند باشد. به ویژه اینکه مرجع تخصصی اینکه یک شرکت در صنعت بیمه در مسیر دانش‌بنیان بودن حرکت می‌کند، بیمه مرکزی است و نه نهادهای دیگر. انتظار می‌رود که مدیران و کارشناسان استارت‌آپ‌های بیمه‌ای هم آینده‌نگری پیشه کنند و رقابت را محدود به جشنواره‌های تخفیف و ترفندهای تبلیغاتی نکنند و بر روی شیوه‌های نوین معرفی خدمات بیمه‌ای به مردم متمرکز شوند. اگر آمده‌اند که بمانند، بهتر است بدانند که هنوز در آغاز راه هستند. همچنان که شبکه نمایندگان و کارگزاران بیمه شاید سال‌هاست که آمده‌اند و در ابتدای راه باز مانده‌اند و در حال درجا زدن هستند. استارت‌آپ‌های بیمه‌ای می‌توانند نقش پیشران را در صنعت بیمه برعهده بگیرد، مشروط به اینکه خود را محدود به بازار بیمه نکنند و سطح آگاهی و دانش مردم، فعالان اقتصادی و جامعه را نسبت به ریسک‌ها و خطرها و همچنین خدمات بیمه‌ای افزایش دهند.