به گزارش اختصاصی عصرگمرک،از سال ۱۳۸۷، سیاست‌های اقتصادی کشور تحت تأثیر شعارهای سالانه قرار گرفته‌اند که عمدتاً بر مسائل اقتصادی تمرکز دارند. در این میان، یکی از مهم‌ترین مسائل اقتصادی که بارها مورد تأکید قرار گرفته، مسئله «تولید» است که به‌طور مستقیم در ۱۰ سال اخیر مورد تأکید قرار گرفته است. شعار سال ۱۴۰۳ با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید»، تأکید بر اهمیت این مقوله در رشد اقتصادی کشور و حل مشکلات معیشتی مردم دارد. در این گزارش، تلاش شده است تا به‌طور جامع به نقش سرمایه‌گذاری در تولید، چالش‌های پیش رو و راهکارهای اجرایی برای تحقق این هدف پرداخته شود.
سرمایه‌گذاری برای تولید: کلید رشد اقتصادی
در پیام نوروزی امسال، رهبر معظم انقلاب بر اهمیت سرمایه‌گذاری در تولید تأکید کردند و بیان کردند که این امر باید به‌ویژه از سوی مردم و با حمایت دولت انجام شود. در شرایطی که مردم ممکن است به دلیل مشکلات اقتصادی انگیزه یا توان سرمایه‌گذاری نداشته باشند، دولت باید به‌عنوان جایگزین مردم وارد میدان شود و سرمایه‌گذاری‌های لازم را در حوزه تولید انجام دهد. این نکته بسیار مهم است که سرمایه‌گذاری در تولید می‌تواند زمینه‌ساز رفع مشکلات معیشتی و ایجاد اشتغال پایدار باشد.
ضرورت برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی
یکی از مشکلات اصلی در زمینه سیاست‌های اقتصادی کشور، نبود برنامه‌ریزی دقیق و عملیاتی است که بتواند بر اساس داده‌های واقعی و شاخص‌های قابل اندازه‌گیری، به پیشرفت اقتصادی و تحقق شعارهای سال کمک کند. در این راستا، پیشنهاد می‌شود که چند شاخص مهم و عملیاتی برای سنجش سرمایه‌گذاری در تولید تعیین شود. شاخص‌هایی همچون تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، بهره‌وری سرمایه، رشد ارزش افزوده بخش تولید و جریان سرمایه‌گذاری خارجی می‌توانند به سیاست‌گذاران کمک کنند تا تحلیل‌های دقیق‌تری از وضعیت تولید و سرمایه‌گذاری داشته باشند.
چالش‌ها و موانع پیش رو
سرمایه‌گذاری در تولید با چالش‌های متعددی روبه‌رو است که نیازمند راهکارهای عملی و فوری است. مهم‌ترین موانع شامل کسری بودجه، ناترازی انرژی، ناترازی نظام بانکی و مشکلات ساختاری در نهادهای اقتصادی هستند.
۱. کسری بودجه: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها که به‌طور مستقیم بر سرمایه‌گذاری تولید تأثیر می‌گذارد، کسری بودجه است. کسری بودجه از طریق افزایش تورم و ایجاد نااطمینانی، انگیزه سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
۲. ناترازی انرژی: تولیدکنندگان کشور به‌ویژه در بخش‌هایی که انرژی زیادی مصرف می‌کنند، با مشکل تأمین انرژی مواجه‌اند. ناترازی انرژی می‌تواند به شدت انگیزه سرمایه‌گذاری در تولید را کاهش دهد.
۳. ناترازی نظام بانکی: بانک‌های کشور به دلیل بدهی‌های بالا و مشکلات تراز مالی، نمی‌توانند به‌طور مؤثر در تأمین مالی تولید نقش‌آفرینی کنند. این مشکل باعث می‌شود که بخش بزرگی از منابع مالی از مسیر تولید خارج شده و به سمت سایر بازارهای مالی سوق داده شود.
راهکارهای پیشنهادی
برای برطرف کردن این موانع و تحقق اهداف سرمایه‌گذاری در تولید، نیاز به اصلاحات ساختاری و توجه به برخی راهکارهای عملی است:
۱.اصلاح ساختار بودجه: ضروری است که دولت به‌طور جدی وارد اصلاحات ساختاری در فرآیند بودجه‌ریزی شود. این اصلاحات باید شفافیت بیشتری در تخصیص منابع داشته باشد و موانع تأمین مالی برای بخش تولید کاهش یابد.
    2. رفع ناترازی انرژی: برنامه‌ریزی برای تأمین پایدار انرژی، به‌ویژه برای صنایع انرژی‌بر، باید در اولویت قرار گیرد. این مسئله باید با اقدامات فوری مانند بهینه‌سازی مصرف انرژی و اصلاح قیمت‌ها در بخش‌های مختلف حل شود.
    3. اصلاح نظام بانکی: برای جذب سرمایه‌گذاری در تولید، اصلاحات عمیقی در نظام بانکی باید صورت گیرد. بانک‌ها باید به‌عنوان نهادهای تأمین مالی مؤثر عمل کنند و از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پرریسک پرهیز کنند.
    4. تشویق سرمایه‌گذاری خارجی: جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در بخش تولید می‌تواند تأثیر زیادی بر رشد اقتصادی کشور داشته باشد. این امر با ایجاد قوانین جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی و بهبود فضای کسب‌وکار امکان‌پذیر است.
    5.ایجاد نهاد توسعه‌ای: نیاز به نهادهایی که به‌طور خاص بر توسعه تولید و صنایع با ارزش افزوده بالا تمرکز کنند، از جمله بانک توسعه‌ای و صندوق‌های حمایت از صنایع، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
نتیجه‌گیری
سرمایه‌گذاری در تولید از ارکان اصلی رشد اقتصادی و تأمین معیشت مردم است. در سال جاری، با توجه به شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید»، نیاز است که تمامی نهادها و دستگاه‌ها به‌طور هماهنگ وارد عمل شوند و موانع موجود در مسیر سرمایه‌گذاری تولید را برطرف کنند. از طریق برنامه‌ریزی دقیق، اصلاحات ساختاری در نظام مالی و بانکی، و توجه به رفع چالش‌های تأمین انرژی، می‌توانیم گام‌های مؤثری در جهت تحقق این هدف برداریم و به توسعه پایدار اقتصادی دست یابیم.