عصرگمرک- مجلس شورای اسلامی در اواخر سال 99 با تصویب مالیات بر ارزش افزوده مناطق آزاد،این مناطق را به نوعی موظف به انجام قانونی کرد که امکان دارد سرمایهگذاری در این مناطق را تحت الشعاع قرار دهد.
« آلبرت بغزیان » اقتصاددان و استاد دانشگاه شهید بهشتی در مصاحبه ای با خبرنگار عصرگمرک ضمن بی اثر بودن این مصوبه در ارتقاء کیفی و پیشرفت مناطق آزاد گفت:هر عاملی که به عنوان هزینه مانع از سرمایه گذاری و گسترش مناطق آزاد تلقی شود باعث عدم رشد فعالیتهای اقتصادی مناطق آزاد میشود و در حقیقت این گونه اقدامات یک اقدام ضد انگیزشی محسوب میشود.
این اقتصاددان افزود:در گذشته قانونی برای معافیتهای مالیاتی برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد وجود داشت اما اکنون تفسیری جدید از آن قانون به عمل آمده است.
وی ادامه داد:در تفسیر این قانون کماکان سرمایهگذار معاف از مالیات است اما کارمندان ، کارگران و هر کسی که در مناطق آزاد در حال فعالیت اقتصادی است،مکلف به پرداخت مالیات خواهد بود.
بغزیان تاکید کرد: صحبت بر قانون جدیدی نیست بلکه تفسیر و اصلاح جدیدی است که مشمول این قانون شده است و من این را ضعف در دبیر خانه مناطق آزاد می دانم که نتوانست مانع تصویب این مصوبه شود.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد:متاسفانه مالیات بر ارزش افزوده میتواند باعث بیانگیزه شدن کارگر و کارمندانی شود که در مناطق آزاد مشغول به کار هستند، همچنین احتمال دارد انگیزه سرمایهگذاری در این مناطق کاهش یابد.
وی در رابطه با معایب اخذ مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد یادآور شد: در چنین شرایطی تنها سرمایه گذار سود می برد و در این میان کارمندان باید مالیات بدهند که نتیجه این اتفاق کوچ از مناطق آزاد میشود.
بغزیان با اشاره به اینکه کاهش نیروی کار در مناطق آزاد از مهمترین معایب اخذ مالیات بر ارزش افزوده به حساب می آید ادامه داد: با کوچ مردم و یا در اصل نیروی کار از این مناطق آیا واقعا امکان دارد که فعالیت اقتصادی شکل گیرد.
این تحلیلگر اقتصادی افزود: در چند ماه اخیر به دلیل برسی لایحه بودجه 1400 بحث درآمدهای مالیاتی در میان است و اینکه چقدر در آمد مالیاتی میتواند نیاز دولت را برآورده سازد، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
وی تاکید کرد : حقیقت این است که با وجود درآمدهای مالیاتی اگر کماکان فرارهای مالیاتی برخی از شرکتها ادامه داشته باشد ، چنین اقداماتی بیهوده به نظر میرسد.
بغزیان ادامه داد : در کنار فرار مالیاتی، معافیت برخی از نهادها و شرکتهایی که تحت پوششهای خاص پنهان شدهاند یکی دیگر از عواملی است که میزان در آمد حاصل از مالیات را کاهش داده است .
این اقتصاددان تاکید کرد : رقم درآمدهای مالیاتی رقمی نیست در اصل دولت و مجلس باید به سراغ فرارهای مالیاتی و معافیتها برود.
وی در ادامه با اشاره به اجرایی شدن چنین مصوبه ای در مناطق آزاد تشریح کرد: با یک نظرسنجی میتوان به این نتیجه رسید که بسیاری از کسانی برای کسب و کار یا زندگی بهتر به مناطق آزاد کوچ کردهاند با اجرای چنین مصوبهای با سرزمینهای معمولی برگشته و این باعث بیرنقی مناطق آزاد میشود.
بغزیان در پاسخ با این سوال خبرنگار عصرگمرک مبنی بر این که آیا با اجرای چنین مصوبهای در بلند مدت شاهد آن خواهیم بود که سرمایه مایه گذاری در مناطق آزاد افت گسترده ای داشته باشد گفت: احتمال کاهش چشمگیر افت سرمایهگذاری وجود ندارد، اما امیدوار هستیم حرکت غیرمعقولی صورت نگیرید؛ نکته این است که شرایط مناطق آزاد تا حدودی مانند مناطق معمولی است.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور و تاثیر آن بر مناطق آزاد اظهار داشت: اکنون ما شاهد آن هستیم که نرخ ارز در مناطق آزاد با مناطق دیگر به یک میزان است و علاوه بر این نیز واردات برای این مناطق همانند نقاط دیگر است.
وی خاطر نشان کرد: متاسفانه تعریف مناطق آزاد ایران متناسب با مناطق ازاد کشورهایی همچون چین وآمریکا نیست؛منطقه آزاد تنها حُسنی که در برخی نقاط داشت این بود که باعث افزایش قیمت زمین و افزایش قیمت برخی از کالاها بود در حالی که هیچ سرمایهگذاری خارجی در مناطق آزاد ایجاد نشد.
بغزیان یاد آور شد: باید یک ارزیابی صورت گیرد که کارنامه مناطق آزاد در زمینههای گردشگری و جذب توریست، جذب سرمایه خارجی و بحث صادرات چگونه عمل کرده است.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: مالیات تنها برای دولت درآمد زا است و نباید توقع داشت که به رشد اقتصادی کمک چندانی کند.
وی افزود :دولت با اخذ مالیات در ردیف بودجه سالانه برای مناطق آزاد بودجهای را تخخصیص نمیدهد؛ یک منطقه آزاد مانند کیش بودجهای دریافت نمیکند بلکه سازمان باید خود با زمین فروشی،عوارض و مجوزها بهتواند درآمد به دست آورد.
بغزیان در پاسخ به این سوال که آیا دولت می تواند با اخذ این گونه درآمدها در قالب یک سرمایهگذار ظاهر شود، گفت: دولت نمیتواند به عنوان یک سرمایه گذار ظاهر شود بلکه نقشی که دولت می تواند ایفا کند تنها فراهم کردن زیرساختهای لازم در این مناطق است.
این استاد دانشگاه شهید بهشتی خاطر نشان کرد: به تناسب این که در مناطق آزاد مردم هم ساکن هستند،دولت موظف است با ایجاد زیرساختهایی مانند اماکن خدماتی و تولید مانند نیروگاه به وظیفه خود عمل کند ؛ در مناطق آزاد نباید سازمان از جیب خود برای ایجاد زیر ساختهای اقتصادی خرج کند.
بغزیان در پایان خاطرنشان کرد:اگر دولت از منبع مالیات سهمی برای مناطق آزاد در ردیف بودجه قرار دهد، اگر تنها مالیات دریافت کند این اقدام جنبه ضدانگیزشی در مناطق آزاد دارد.