جدی شدن اجرای طرح قدیمی «کلید به کلید» نوسازی بافت فرسوده/کُندی شهرداری ها در صدور پروانه ساخت!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی عصر گمرک، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی حدود دو ماه پیش بسته تشویقی کالبدی برای نوسازی بافت‌های فرسوده مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری با حمایت‌های لازم از ساکنان، سازندگان و انبوه‌سازان را در ۱۹ بند به استانداران ابلاغ کرد و آنرا فرصتی برای ساخت چهار میلیون واحد مسکونی پایدار در کشور برشمرد.
اما با گذشت دو ماه از ابلاغ این مصوبه آنطور که به نظر می رسد هنوز این بسته های تشویقی مورد استقبال ذینفعان( سازندگان و ساکنان بافت فرسوده) قرار نگرفته است.
مصوبه‌ ابلاغی دارای ویژگی‌های انعطاف پذیری نسبت به شرایط ویژه هر شهر، رویکرد نوسازی محله‌ای، فرصت ویژه برای سازندگان و مالکان، توانمندسازی اقتصادی ساکنان بافت فرسوده از طریق انعطاف‌پذیری در ضوابط استقرار کاربری‌ها و با رویکرد درهم‌تنیدگی مسکن و اشتغال و ایجاد ارزش افزوده روی دارایی‌های ساکنان و افزایش کیفیت فضای سکونت است.
همچنین گره‌گشایی در صدور پروانه برای پلاک‌های مسکونی زیر حد نصاب تفکیک و ساخت این واحدها، افزایش نفوذپذیری (قابلیت دسترسی) محله و مشارکت شهرداری ها، از ویژگی‌های دیگر این مصوبه‌های ابلاغی بود. اما به نظر می رسد حتی تخفیف های ۵۰ درصدی در هزینه های صدور پروانه ساختمانی نیز نتوانسته منجر به گره گشایی در ساخت مسکن و احیای بافت های فرسوده موثر باشد.
«محمد آئینی» مدیر عامل شرکت بازآفرینی شهری ایران چندی پیش در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار از آپشن های جدید برای نوسازی بافت فرسوده خبر داد و گفته بود که اگر ساکنان در بافت فرسوده یک واحد مسکونی که به عنوان مثال زمین آن ۵۰ متر است دارند امکان آن فراهم است که در روستای زادگاه او یک زمین ۵۰۰ متری و تخصیص وام ارائه شود تا آن زمین به یک واحد مسکونی تبدیل شود.
اگر چه طرح زمین معوض نمی تواند در احیای بافت فرسوده سرعت چندان قابل توجهی دهد اما به نظر می رسد برخی از ساکنان آن هم در حد بسیار قلیلی به آن توجه و وارد عمل شوند.
اما طرح «کلید به کلید» که سال های قبل تجربه اجرای آن را داریم باز هم مورد توجه شرکت بازآفرینی شهری ایران و وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است. این طرح در حالی مجددا در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفته است که شهرداری ها همچنان نوسازی بافت فرسوده را در اولویت خود قرار نداده اند.
محمد آئینی بالاترین مقام مسئول شرکت بازآفرینی شهری ایران اخیرا اعلام کرده است که انتظار می‌رود شهرداران مراکز شهرستان‌ها به عنوان دبیرخانه‌های ستادهای بازآفرینی شهری پایدار علاوه بر رسیدگی به امر بازآفرینی‌ شهر خود به سایر شهرها واقع در شهرستان نیز توجه داشته باشند.
او با بیان اینکه جمعیتی قریب به ۱۰ میلیون نفر در بافت‌های ناکارآمد کشور شناسایی شده اند تصریح کرد: آنچه که امروز از شهرداری‌ها انتظار می‌رود این است که برای تشویق مردم و سازندگان، صدور پروانه ساخت در بافت فرسوده تسریع شود، علاوه بر این در محدوده‌های مصوب بافت‌های فرسوده شهرداری‌ها موظفند حداقل ۵۰ درصد در عوارض پروانه و تراکم ساخت تخفیف بدهند و انتظار بر این است تا ۱۰۰ درصد تخفیف دهند.
آئینی که بهترین و بالاترین سرعت دوره نوسازی در بافت فرسوده را مربوط به سال های ۸۸ تا ۹۲ عنوان می کند و می گوید نصف عملکرد از ۷۱۰ هزار واحد مسکونی(۳۵۳ هزار واحد مسکونی) برای آن چهار سال است اعلام کرده است که سال آینده طرح «کلید به کلید» کلید خواهد خورد.
یکی از طرح هایی که در دولت یازدهم و دوازدهم(در سال ۹۶) و در زمان وزارت «عباس آخوندی» و مرحوم «اکبر ترکان» به عنوان مشاور رییس جمهور در امور هماهنگی نوسازی بافت‌های فرسوده با همین روش «کلید به کلید» اجرا شد.
در آن طرح که اتفاقا سر و صدای زیادی هم به پا کرده بود قرار شد محله سیروس با همین روش بازسازی شود اما با گذشت چندین سال همچنان این پروژه متوقف و پیشرفتی نداشته است. هر چند بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که اختلافات عباس آخوندی و مرحوم اکبر ترکان باعث عدم پیشرفت در طرح های این چنینی شد.
هوشنگ عشایری معاون اسبق وزیر راه و مدیر عامل اسبق شرکت بازآفرینی شهری ایران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری بازار در خصوص این اختلاف میان «عباس آخوندی» و مرحوم «اکبر ترکان» اینطور عنوان می کند که میان آن دو چالش بود و استعفایی هم که آخوندی وزیر اسبق راه و شهرسازی داد برای همین بود و عنوان هم کرد که بنده به همین دلیل اختلاف در بازآفرینی شهری استعفا می دهم.
عشایری در پاسخ به این پرسش که روحانی رئیس جمهور با انتخاب مرحوم « اکبر ترکان» می خواست که سرعت نوسازی و احیای بافت فرسوده را بیشتر کند. اما به هر حال هم می دانست که این انتخاب با شخصیتی که مهندس «عباس آخوندی» داشت دچار مشکل خواهد شد تاکید کرد که بله قطعا. طبیعتا همه دولتمردان چه رئیس جمهور و چه معاون اول رئیس جمهور و چه وزیر کابینه مسئولیتی که بر عهده می گیرد هدف تعالی تحقق برنامه است. حالا شاید روش غلط باشد وگرنه رئیس جمهور سابق اگر اصرار بر این تغییرات و چالش داشتند این بود که آن موضوعی که در ذهن داشتند را به عنوان خدمت مردم پیاده کنند. اما خب روش، روش شاید ناصحیحی بود. تقریبا از آن برنامه ای که ما داشتیم به تاخیر خورد و منجر به تغییرات شد.
به هر صورت در ۱۲ دی ماه سال ۹۶ مراحل عملیاتی نوسازی مسکن در برنامه ملی بازآفرینی بافت فرسوده و ناکارآمد شهری با مراسم کلنگ‌زنی پروژه مسکونی ۱۰۰ واحدی در محله سیروس واقع در منطقه ۱۲ شهرداری تهران با حضور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی، معاون مسکن و ساختمان ، معاون معماری و شهرسازی ، مدیرکل وقت راه و شهرسازی استان تهران و مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری استان تهران و جمعی از مسئولان استانی و کشوری برگزار شد.
اما این پروژه مسکونی که در اراضی شرکت عمران و بهسازی شهری ایران(شرکت بازآفرینی شهری) به وسیله شرکت سرمایه‌گذاری بانک مسکن در این منطقه قرار بود ساخته شود الگویی پشتیبان با نام طرح «پیشگام» برنامه ملی بازآفرینی در استان تهران بود و قرار بود طبق الگوی طرح مسکن اجتماعی اجرائی شود.
حال با گذشت چند سال از این پروژه که به صورت «کلید به کلید» قرار بود اجرایی شود همچنان بدون پیشرفت مانده است.
مطابق جزئیات طرح «پیشگام»، ساخت ۵۵ هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده تهران برای افق ۵ساله، هدف‌گذاری شد؛ به‌طوری‌که با شروع فاز اول، امکان تکرار این ظرفیت برای هر سال وجود داشته و ساخت‌وساز در این طرح با سه روش «محلی‌سازی»، «محله‌سازی مرحله‌ای» و «محله‌سازی جایگزین» انجام می‌شد.
کارشناسان بر این باور هستند که طرح کلید به کلید در چند سال اخیر در برخی از محلات تهران انجام شد اما به دلیل عدم حمایت دولت در سال‌های گذشته این طرح نیمه کاره رها شد.
پس همانطور که مشخص است بزرگترین مشکل در طرح بازآفرینی شهری همکاری و مشارکت ساکنان بافت‌های فرسوده است، دولت باید با اطمینان بخشی، ساکنان آنها را برای نوسازی واحدهای خود متقاعد کند و اگر وزارت راه و شهرسازی می خواهد سال آینده «طرح کلید به کلید» را که قبلا تجربه ناموفقی در اجرای آن داشته را مجددا اجرا و عملیاتی کند بهتر است ابتدا دولت را از اهمیت اجرای این طرح مطلع و پشتیبانی آنرا اخذ و سپس بخش خصوصی و ساکنان را در احیای بافت فرسوده به خوبی آگاه و آنها را در ذینفع بودن مطلع کند.
طبق سرشماری سال ۹۵ بالغ بر ۱۱میلیون نفر از جمعیت کشور در بافت‌های فرسوده زندگی می‌کنند و کارشناسان اقتصاد مسکن بر این باور هستند که برنامه‌های توسعه شهری در کشور عمدتا بر پایه رشد اقتصادی و بدون توجه به مسائل اجتماعی و فرهنگی تهیه می‌شوند و به همین دلیل است که همه ساله علیرغم افزایش سقف تسهیلات برای ساخت و نوسازی مسکن در بافت های فرسوده، سالانه تنها یک درصد نوسازی بافت فرسوده محقق می شود.
اعطای یک طبقه تراکم تشویقی، درب اضافی پارکینگ، تعریف کاربری تجاری در طبقه همکف، افزایش سطح اشغال و عدم محاسبه تراس و بالکن به عنوان سطح اشغال از جمله امتیازاتی است که برای اولین بار در مصوبه تشویقی شهرسازانه در نظر گرفته شده است بنابراین اگر شهرداری ها هر چه سریع‌تر نسبت به اجرایی کردن این مصوبه اقدام نکنند باز هم مسیر احیاء و نوسازی بافت فرسوده سردرگم تر از قبل خواهد شد.
انتهای پیام/.